Nie wszystkie rozwiązania zawarte w Polskim Ładzie będą korzystne dla osób dojrzałych. Do opinii publicznej przebiła się głównie informacja o zwolnieniu emerytów z podatku, co w powszechnym odczuciu mogłoby oznaczać podwyższenie kwot emerytur otrzymywanych „na rękę”, właśnie o wartość podatku. Jednak niektóre grupy na planowanych rozwiązaniach finansowo mogą stracić. Jedno ze środowisk reprezentujących emerytów, wystosowało list do premiera Mateusza Morawieckiego w tej sprawie.
Konsultacje zmian podatkowych, które rząd planuje wprowadzić w ramach Polskiego Ładu, dobiegły końca. Są one krytykowane przez wiele organizacji przedsiębiorców i samorządowców, gdyż oznaczają dla części zwiększenie obciążeń, a dla innych spadek dochodów. Dla pracobiorców oraz emerytów istotne jest szczególnie to, że Plan zakłada też, m.in., podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł, zwolnienie świadczeń do 2500 zł z PIT, ale jednocześnie likwidację możliwości odliczenia składki zdrowotnej. A to oznaczałoby, że już od 2022 r. większość emerytów nie płaciłby podatku, co nie oznacza, że suma podatku zostawałaby w ich kieszeni. Ponieważ od wartości emerytury płaciliby 9 proc. składkę zdrowotną.
W liście do premiera Polski Związek Emerytów, Inwalidów i Rencistów wskazał wady reformy podatkowej, mając nadzieję, na uwzględnienie ich głosu. Dodajemy i nasz głos w tej dyskusji.
Składka zdrowotna i jej wysokość
Spora część emerytów obawia się, że w wyniku wdrożenia proponowanych rozwiązań ich emerytury nie tylko nie wzrosną, ale wręcz zmaleją. Szczególne zaniepokojenie budzi brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej. W przypadku osób otrzymujących świadczenie niższe od najniższej emerytury, z powodu niewypracowania wymaganego stażu pracy (kobiety i mężczyźni odpowiednio 20 i 25 lat), podwyższona składka zdrowotna będzie w odczuwalny sposób zmniejszać ich i tak niskie, świadczenia. A mowa tu o ponad 300 tysiącach starszych osób, otrzymujących bardzo niskie, czasem kilkusetzłotowe świadczenia.
Ministerstwo Finansów planuje – po wysłuchaniu wielu oburzonych takim rozwiązaniem – obniżenie składki zdrowotnej i powolne dochodzenie do 9 proc., ale tylko dla przedsiębiorców. W przypadku emerytów nie jest planowane zmniejszenie składki.
Ulga dla klasy średniej, nie dla Seniorów?
Autorzy listu wskazują jeszcze inną wadę proponowanej reformy. Zwrócono uwagę na to, że stracą także emeryci o wyższych emeryturach, od ok. 5 tys. złotych. Jest to niewielka grupa (około 10%), ale osoby te na swoją emeryturę pracowały długie lata. Bo owszem, wprowadzona zostanie „ulga dla klasy średniej”, która ma chronić osoby z wynagrodzeniami od 6 tys. zł do 11 tys. zł przed skutkami Polskiego Ładu, ale dotyczyć ona będzie tylko pracujących na umowę o pracę. Lepiej uposażeni seniorzy mają nie być objęci „ulgą dla klasy średniej”, która zakłada pewną ochronę przed nadmiernym fiskalizmem, ale tylko w przypadku pracujących na umowę o pracę.
Podsumowując – wnioski, komentarze, wątpliwości i nadzieje
- Czy zabieg wprowadzenia tzw. emerytur bez podatku, kierowany do osób starszych ma uprościć system podatkowy i sprawiedliwie rozdzielić świadczenia dla osób, które mają tyle lat pracy zawodowej za sobą? Może po odpowiedniej korekcie, świadczenia emerytalne spełnią takie oczekiwania?
- Czy wobec demograficznej zapaści, czyli gwałtownie rosnącej liczby osób w wieku emerytalnym (najniższym w UE w przypadku pań) oraz malejącej liczby przyszłych płatników składek emerytalnych, stać nasz kraj na przesuwanie środków budżetowych w tę stronę? Jeśli Polski Ład wzbudziłby gospodarkę na tyle, że generowałaby znaczący wzrost PKB, to wystarczyłoby dla wszystkich. A co jeśli nie?
- Inflacja. To dzieje się niejako poza Polskim Ładem. Ale bez wdrożenia instrumentów ograniczających wysoką inflację oraz nadmierny dopływ gotówki do konsumentów, wprowadzane rozwiązania mogą wręcz napędzać inflację. A jej wysoki poziom jest szkodliwy szczególnie dla osób starszych, w tym szczególnie dla osób oszczędzających w bankach, trzymających tam środki „na czarną godzinę”.
Abstrahując od poglądów politycznych, warto trzymać kciuki za racjonalne i prorozwojowe programy gospodarcze. Oby Polski Ład zawierał takie rozwiązania, które będą wspierały rozwój przedsiębiorczości. To dzięki niej możemy mieć więcej środków do podziału, także na emerytury, renty i inne świadczenia dla osób już niepracujących.
Bez względu na to, jak rozwinie się sytuacja z Polskim Ładem, warto zadbać o siebie, gdy ma się lat 50 lub więcej, a można jeszcze być osobą aktywną zawodowo. Dotychczasowe rozwiązania emerytalne premiują tych, którzy dłużej pracują i za nich odprowadzane są składki emerytalne. Każdy rok dłuższej pracy to znacząco wyższa emerytura w kolejnych latach. No i bieżące wyższe dochody. A jeśli nie etat, to praca na zlecenie czy w ramach własnej działalności. Przy takich decyzjach pomaga nasz portal Flexi.pl. To źródło inspiracji i wiedzy, ofert pracy i możliwości pokazania się potencjalnym pracodawcom. Warto być z nim na bieżąco.
Dariusz Ludwiczak, ekonomista i socjolog, ekspert rynku pracy 50+ portalu Flexi.pl
