Cyfrowa gospodarka i zmiany demograficzne sprawiają, że nowe umiejętności stają się koniecznością. Nastawienie na ustawiczną naukę i pomoc UE w tym zakresie ułatwi reskilling także osobom z Pokolenia Flexi, wzmacniając jego wartość na rynku pracy.
14 września 2022 roku przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen podczas wygłaszanego orędzia o stanie Unii (SOTEU) ogłosiła rok 2023 Europejskim Rokiem Umiejętności. Kraje UE stoją dziś przed wieloma wyzwaniami: zmianami technologicznymi, w tym cyfryzacją i jej konsekwencjami dla przyszłości pracy; starzeniem się społeczeństw; potrzebą rozwiązań ekologicznych w gospodarce oraz włączeniem społecznym. Wszystko to powoduje, że Europa musi podnosić i utrzymywać wysokie umiejętności oraz kompetencje, aby pozostać konkurencyjną, innowacyjną gospodarką. W celu wsparcia inwestycji państw członkowskich ukierunkowanych na wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw oraz podnoszenie i zmianę kwalifikacji dostępne są znaczne fundusze unijne i wsparcie techniczne, takie jak:
- European Social Fund Plus (ESF+) z budżetem ponad 99 mld euro na lata 2021-2027 służącym do inwestowania w ludzi.
- Instrument na rzecz odbudowy gospodarczej i odporności, który może wspierać reformy oraz inwestycje państw członkowskich, w tym w obszarze umiejętności i miejsc pracy. W krajowych planach naprawy i odporności zatwierdzonych dotychczas przez Komisję oraz Radę około 20% wydatków socjalnych przeznaczono na „zatrudnienie i umiejętności”.
- 580 mln euro na rozwój zaawansowanych umiejętności cyfrowych w ramach programu Digital Europe, który zapewnia strategiczne finansowanie i wspiera rozwój wykwalifikowanej puli ekspertów cyfrowych, a jednocześnie wzmacnia współpracę między państwami członkowskimi UE i zainteresowanymi stronami w zakresie umiejętności cyfrowych oraz miejsc pracy.
- Program „Horyzont Europa” wspierający umiejętności naukowców, przedsiębiorców i innowatorów, zwłaszcza poprzez działania „Maria Skłodowska-Curie”, Europejską Radę Innowacji i Europejski Instytut Technologii.
- Program Erasmus+ o budżecie 26,2 mld euro wspierający m.in. rozwój osobisty i zawodowy osób uczących się, pracowników czy instytucji kształcenia oraz szkolenia zawodowego poprzez finansowanie działań w zakresie mobilności i partnerstw na rzecz współpracy w całej Europie. Finansuje on również europejskie uniwersytety, które są pionierami w opracowywaniu mikrokredytów na potrzeby szkoleń, podnoszenia i zmiany kwalifikacji.
Luka w cyfrowych umiejętnościach w skali Unii wciąż jest znaczna
Brak pracowników o umiejętnościach z obszaru nowych technologii jest dla europejskich przedsiębiorstw dużym problemem. Eksperci szacują, że w Europie brakuje ponad milion takich specjalistów. Bez mechanizmów wsparcia trudno będzie osiągnąć cel przedstawiony w komunikacie Komisji Europejskiej „Dekada cyfrowa”, jakim jest posiadanie przez Unię 20 milionów wysoko wykwalifikowanych pracowników w dziedzinie ICT (Information and Communications Technology) do roku 2030.
źródło: Eurostat, 2020
UE szacuje, że aż dziewięć na dziesięć przyszłych miejsc pracy będzie wymagało cyfrowych umiejętności. Celem Unii jest by do 2030 roku co najmniej 80% wszystkich dorosłych, posiadało je przynajmniej na podstawowym poziomie. Niestety obecnie nie jest z tym najlepiej. Jeszcze w 2019 r. prawie połowa mieszkańców UE (42%) nie była w stanie wykonać stosunkowo prostych zadań, takich jak połączenie z siecią wi-fi czy korzystanie ze stron internetowych. Najgorzej pod tym względem wypadali dojrzali mieszkańcy. Jak wynika z raportu opublikowanego przez Komisję Europejską, 82% młodych ludzi w wieku od 16 do 24 lat posiada przynajmniej podstawowe umiejętności cyfrowe, ale w wieku 55-74 lata ma je już tylko jedna trzecia.
Źródło: Eurostat, OECD
Wartości wskaźnika poniżej 100 wskazują na ryzyko niższe niż średnie; wartości powyżej 100 wskazują na ryzyko wyższe niż średnie.
Złożony wskaźnik niskich umiejętności: obliczany jest jako średnia arytmetyczna względnego ryzyka niskich umiejętności w czterech domenach: wykształcenie, umiejętności cyfrowe, umiejętność czytania i pisania oraz umiejętność liczenia. Dla każdej domeny umiejętności ryzyko względne obliczane jest jako udział osób o niskich kwalifikacjach w podgrupie socjodemograficznej nad udziałem osób o niskich kwalifikacjach wśród dorosłych w wieku 25-64 lat.
Uzupełnienie kwalifikacji koniecznością i szansą dla dojrzałych pokoleń
Hasło long-life learning nigdy nie było tak prawdziwe, jak dzisiaj. Zmiany, jakie następują w świecie, uwarunkowane w dużej mierze rozwojem technologii, wskazują, że uczyć musimy się ciągle, a być może nawet kilkakrotnie w ciągu życia zmieniać zawód. Reskilling i upskilling, przy wsparciu unijnym, jest wielką szansą także dla osób z grup wiekowych 50+, gdzie luka w umiejętnościach jest większa, a bez odpowiednich kwalifikacji szansa na zatrudnienie mniejsza. Jest to tym ważniejsze, że w tej grupie wiekowej brak umiejętności występuje znacznie częściej niż w przypadku młodszych generacji.
Według Europejskiego Centrum Rozwoju we wszystkich krajach UE jest 128 milionów dorosłych (46,1% dorosłej populacji tego obszaru) z potencjałem do podnoszenia i zmiany kwalifikacji, ponieważ prezentują oni niskie lub nieadekwatne do współczesnych potrzeb wykształcenie; niskie umiejętności cyfrowe; niskie umiejętności poznawcze lub wykonują zawody niewymagające kwalifikacji. Podnoszenie kwalifikacji dorosłej populacji UE-28 przyniosłoby w ciągu 10 lat średni roczny zysk UE o 200 mld euro.
Gdańsk powita najlepszych
Promocji umiejętności i wyłanianiu talentów służą także takie inicjatywy jak konkurs jak Mistrzostwa Europy Młodych Profesjonalistów EuroSkills, których 8 edycja odbędzie się we wrześniu 2023 roku w Gdańsku. Polska pierwszy raz w historii będzie ich gospodarzem. Konkurs gromadzi setki młodych profesjonalistów z krajów całej Europy, którzy rywalizują o szansę zostania najlepszym w Europie w wybranej przez siebie umiejętności. EuroSkills Gdańsk będzie gościć 600 młodych profesjonalistów poniżej 25 lat z 31 krajów. Wezmą oni udział w 42 konkurencjach. Będą rywalizować o szansę zostania najlepszym w Europie w wybranej przez siebie umiejętności lub zawodzie.
