Dzień Kobiet to nie tylko okazja do świętowania, ale też przypomnienie, że choć tak wiele zmieniło się od czasów sufrażystek, wciąż jest sporo do nadrobienia w kwestii równouprawnienia oraz aktywizacji zawodowej kobiet.

Chociaż Dzień Kobiet od 1993 roku nie jest już w Polsce świętem państwowym, to o nim pamiętamy. Panowie w tym dniu składają paniom życzenia, obdarowując je kwiatami i drobnymi upominkami. Dziś zatarło się jednak pierwotne znaczenie tego święta, jakim miało być krzewienie idei praw kobiet oraz budowanie społecznego wsparcia dla powszechnych praw wyborczych. Po raz pierwszy Dzień Kobiet został zorganizowany 28 lutego 1909 roku w Nowym Jorku, w Europie Zachodniej obchodzono go dwa lata później. W Polsce pierwsze obchody odbyły się 24 marca 1924 r. z inicjatywy Centralnego Wydziału Kobiecego PPS. Wśród spraw podnoszonych podczas ówczesnych zgromadzeń były, m. in., kwestia ochrony pracy kobiet oraz problem niższych zarobków kobiet niż mężczyzn.

Równouprawnienie kobiet a statystyki

Po 113 latach od pierwszego święta kobiet, można powiedzieć, że wywalczono dużo w kwestii równouprawnienia, jednak wciąż jest sporo do zrobienia, o czym świadczą, m. in., dane prezentowane w cyklicznych raportach Europejskiego Instytutu Równości Płci (EIGE) oceniających poziom dyskryminacji ze względu na płeć w krajach członkowskich. Szwecja i Dania mogą się poszczycić najniższym poziomem dyskryminacji. W Polsce jest on stosunkowo wysoki. Analizując wskaźniki prezentowane przez EIGE od 2010 roku widać, że wskaźnik równości zwiększył się w naszym kraju z 55,5% w 2010 roku do zaledwie 55,8% w 2018 roku, co spowodowało, że pozycja Polski w rankingu krajów unijnych pod względem równości płci spadła z pozycji 15 na pozycję 24.

Zmiany w sposobie życia i potrzeba niezależności

Zmiany w mentalności oraz sposobie życia kobiet są widoczne. Polki wychodzą za mąż, mając średnio 27 lat, podczas gdy jeszcze pod koniec XX wieku były to 23 lata, a pierwsze dziecko rodzą w okolicy 30. Małżeństwo nie gwarantuje już jednak stabilizacji, bo jest duża szansa, że… się rozpadnie. Wciąż zwiększa się liczba rozwodów. W 2016 r. na 100 zawartych małżeństw 33 pary podjęły decyzję o rozstaniu, a niedługo zapewne dorównamy średniej europejskiej (ponad 43 rozwody na 100 zawartych małżeństw). Rośnie też liczba związków nieformalnych, które też nie zawsze są stabilne. Zmiany te powodują, że coraz istotniejsze są kwestie związane z niezależnością finansową kobiet i zdobyciem, lub podniesieniem zawodowych kwalifikacji jako gwarancji życiowego bezpieczeństwa. Jak wynika z raportu Centrum Praw Kobiet: „Kobiety w Polsce w XXI wieku”, najmocniej na niezależność finansową stawiają dziewczyny z najmłodszego pokolenia oraz kobiety w wieku 46-55 lat.

Kobieta pracująca?

Większość kobiet nie wyobraża sobie dziś życia bez pracy. Z badania „Siła Kobiet. Jakie są współczesne Polki?” przeprowadzonego przez Mobile Institute wynika, że Polki uważają wręcz aktywność zawodową za swój obowiązek, a 38% ma ambicje, aby sięgać po stanowiska kierownicze. Aż 79% Polek, mając taką możliwość, nie zamieniłaby swojej pracy na opiekę nad domem i rodziną. Niestety spychanie kobiet na drugi plan utrwaliło niewłaściwe cechy. Aż 38% pracujących kobiet nigdy nie ubiega się o należne uznanie dla swojej pracy, uznając to za zbyt krępujące. Najbardziej dbają o swoje interesy kobiety z pokolenia 46-55 lat. Zwiększająca się liczba kobiet pracujących jest faktem. W latach 1950-2016 ich udział w ogólnej liczbie zatrudnionych w Polsce wzrósł z 31 do 49%. To sporo, jednak od 2020 roku obserwowany jest pewien regres. W 2000 roku populacja kobiet biernych zawodowo wynosiła według GUS 7975 tys., w 2020 już 8369 tys., co może być spowodowane rezygnacją z aktywności zawodowej w związku z otrzymywaniem świadczenia wychowawczego 500+. Drugi powód to odejścia z pracy kobiet 55+ (z Pokolenia Flexi), które muszą zająć się wnukami, niepełnosprawnymi małżonkami lub innymi osobami z rodziny. Pokolenie to jest z tytułu wielu obciążeń zwane tzw. Sandwich Generation (pokoleniem kanapkowym).

50+ i co dalej?

Możliwości kariery zawodowej dla kobiet, które ukończyły 50 rok życia drastycznie się kurczą, choć jest nadzieja, że stan ten ulegnie poprawie (Flexi.pl jest tutaj głosem w tej dyskusji). Deficyt pracowników, a także zmiany demograficzne, które wskazują na rosnącą liczbę ludzi z pokolenia 50+, wymuszą na pracodawcach sięganie po dojrzałych pracowników, a zwłaszcza kobiety. Dziś kobiety 50+ i 60+ pracują najczęściej w finansach, HR, instytucjach użyteczności publicznej, branży medycznej, prawnej, produkcyjnej, w obsłudze klienta lub w sprzedaży. Jednak, co wcale nie jest nierealne, mogą poszerzyć swoje umiejętności i zacząć karierę w technologii.

Kompetencje cyfrowe kobiet

Jak wynika z raportu PIIT (Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji) i Future Collars „Tytanki pracy. Kobiety na rynku pracy w dobie cyfrowej transformacji” – kluczem do sukcesu zawodowego są kompetencje cyfrowe – tak uważa 33% ankietowanych. Przebranżowienie i wejście do świata IT jest możliwe właściwie w każdym wieku. Pamiętajmy, że ponad połowa kobiet obecnie zatrudnionych w tym obszarze nie ma wykształcenia kierunkowego, a nowe umiejętności zdobyła na kursach i szkoleniach lub nawet samodzielnie. Ciekawe jest to, że najwięcej czasu na regularną naukę i zdobywanie nowej wiedzy poświęcają kobiety z przedziału wiekowego 56-65 lat (13%), w grupie pań w wieku 25-35 to tylko 5,5%. Kolejną ścieżką kariery zawodowej dla kobiet 50+ jest założenie własnej firmy. Prowadzić działalność gospodarczą chciałaby jedna trzecia z nich (34%). Nie jest to wcale znakomity wynik. Porównanie tych danych z wynikami badania „Second Annual Global Enterpreneurship Study” zrealizowanego w tym 2021 roku na grupie 9000 kobiet z 15 krajów, pokazuje, że Polki nie są tak skłonne do uruchomienia swojego biznesu. W globalnym badaniu za własną firmą opowiedziało się aż 72% kobiet.

Być kobietą, czyli biologia i praca

Biologiczne różnice pomiędzy płciami są oczywiste. Niestety wciąż w kontekście społecznym oraz w miejscu pracy są wstydliwie przemilczane. A przecież fizjologiczne aspekty życia kobiety mogą wpływać nie tylko na obniżenie nastroju, ale także na produktywność. Nawet drobne udogodnienia w tym zakresie ułatwiłyby kobietom funkcjonowanie. Pewne zmiany zaczynają jednak mieć tu miejsce. Firmy powoli zauważają takie problemy, jak menstruacja i menopauza. Na przykład agencja kreatywna More Bananas wprowadziła dla swoich pracowniczek „urlop menstruacyjny” – jeden dzień wolny w tym czasie od pracy. Choć w Polsce jest to zupełnie nowe podejście, to urlopy menstruacyjne nie są niczym nowym. W Japonii udziela się ich od 75 lat i są zapisane w tamtejszym prawie pracy. Od niedawna są też wdrażane w prywatnych firmach na całym świecie i cieszą się rosnącą popularnością. Płatny urlop i elastyczny dzień pracy mogą też służyć kobietom w okresie menopauzy. Z badań wynika, że menopauza w pracy jest w Polsce tematem tabu – aż 70% kobiet ukrywa jej symptomy, a rozpoczęcie rozmowy na ten temat odebrane jest jako naruszanie granicy prywatności lub wytykanie wieku. Czas na zmiany także w tym aspekcie. Firma ASOS sprzedająca ubrania online wprowadziła niedawno nową politykę. Oferuje mianowicie elastyczny czas pracy, a także dodatkowe dni urlopu pracownikom (lub ich partnerom) przechodzącym trudne wydarzenia życiowe związane ze zdrowiem. Nowa polityka zapewnia także płatny urlop kobietom, które straciły ciążę oraz kobietom będącym w okresie menopauzy.

Wellbeing, a więc dobrostan – czyli piękno i pasja

Nierealne, wyśrubowane ideały kobiecego ciała wykreowane przez media sprawiają, że większość pań źle się czuje w swojej skórze. Według raportu Mobile Institute, 48% Polek nie lub swojego ciała, a samoakceptacja w tym zakresie przychodzi dopiero po czterdziestce. Prawie połowa (45%) kobiet ma do swojego ciała stosunek wymagający i surowy. W samoakceptacji próbują kobietom pomóc kampanie społeczne i reklamowe, które pokazują prawdę o kobiecym ciele bez filtrów i poprawek. Za przykład może tu posłużyć film promocyjny marki L’Oreal Paris, który w serii internetowych wideo pokazuje takie gwiazdy, jak Helen Mirren, Viola Davis i Kate Winslet, które przez ekranem usuwają makijaż, by pokazać się w „nagiej” wersji”, z całym bagażem swoich zmarszczek i „niedoskonałości”. Wellbeing to nie tylko piękno zewnętrzne, ale harmonia duszy i ciała. W jej osiągnięciu może pomóc realizacja pasji, udział w działaniach charytatywnych czy ciekawych projektach społecznych, które pozwalają kobietom wyzwolić życiową energię i poczucie wartości. Pole do działania jest duże. Na przykład Eko-Babki, grupa pań 60+, wśród których jest Rena Banachowicz, laureatka Plebiscytu Flexi.pl, realizuje wartościowe, proekologiczne projekty.

Aktywność zawodowa i zatrudnienie ludności w wieku 15 lat i więcej według płci, i wieku w procentach (dane za II kw. 2020)

Źródło: GUS: Aktywność ekonomiczna ludności Polski, II kwartał 2020 r.

Współczynnik aktywności zawodowej określa stosunek osób aktywnych zawodowo (osoby zatrudnione + osoby bezrobotne) do ludności w wieku produkcyjnym (kobiety 18-60 lat, a mężczyźni 18-65 lat). Im wyższa wartość tego wskaźnika, tym większa część ludzi w wieku produkcyjnym pracuje zawodowo.
Wskaźnik zatrudnienia określa, jaki odsetek ludności w wieku od 15. do 64. roku życia pracuje zawodowo.

Czy gdybyś miała możliwość, to chciałabyś nie pracować na rzecz zajmowania się domem i rodziną (% wskazań)?

Źródło: raport Siła Kobiet Jakie są współczesne Polki?

Wojna w Ukrainie a sytuacja kobiet

Szacunkowe dane 3.03.2022 podają, że Polska przyjęła niemal 600 tysięcy uchodźców (źródło: Straż Graniczna), którzy są zmuszeni do ucieczki z Ukrainy. Jak podaje komunikat opublikowany na Twitterze: „Od 24.02 z Ukrainy do Polski przyjechało 575,1 tys. osób. Wczoraj #funkcjonariuszeSG odprawili 95 tys. podróżnych z Ukrainy, dzisiaj do godz. 07.00 - 27,1 tys.”. Rosyjska agresja powoduje, że uchodźcy szukają schronienia w Polsce. W tej grupie są dzieci, osoby starsze, także kobiety. Kobiety walczą również na tej wojnie, stojąc na straży kraju. Wśród nich są nauczycielki, kucharki, barmanki, księgowe, dziennikarki… Wg danych aż 22% armii Ukrainy stanowi płeć żeńska. Ale o wolność z najeźdźcą walczą wszystkie, nie tylko te, które noszą karabiny i robią koktajle Mołotowa. Kobiety, którym przyszło rodzić dzieci w schronach, opowiadają dzieciom bajki, uciekają przed wojną, dając im nadzieję i próbując ochronić przed okrucieństwem tych czasów. 44-letnia Ołena Zełenska, pierwsza dama Ukrainy, również wspiera swój Naród, nawołuje do walki, jest jego mentalną siłą. Żona prezydenta Ukrainy aktywna w mediach społecznościowych, apeluje z zaangażowaniem: „Mój drogi narodzie! Ukraińcy! Patrzę dziś na was wszystkich. Na wszystkich, których widzę w telewizji, na ulicach, w internecie. Widzę wasze posty i filmy. I wiecie co? Jesteście niesamowici! (…) Mówi się, że wielu to tłum. To nie dotyczy nas. Bo Ukraińcy to nie tłumy. To jest armia!”. I choć Dzień Kobiet w kontekście agresji na Ukrainę (zwłaszcza, że rodowód tego święta jest radziecki) brzmi może kuriozalnie, to niech będzie pretekstem, by podkreślić ich niezłomność. Znamienne, że w Polsce oprócz wielu inicjatyw pomocy, pojawiają też takie, dla których pretekstem jest Dzień Kobiet, gdzie Polki chcą podziękować i uszanować siłę, wolę walki i niezłomność kobiet Ukrainy. Zbierając datki na pomoc dla nich. Flexi.pl również jest #SolidarnezUkrainą.

Źródło: https://tvn24.pl/swiat/konflikt-rosja-ukraina-coraz-wiecej-kobiet-w-ukrainskiej-armii-stanowia-juz-22-procent-5592547

*Aktualizacja z dn. 10.03.22 r.
Straż Graniczna informuje, że od 24 lutego 2022, czyli od początku agresji Rosji na Ukrainę, granicę polsko-ukraińską przekroczyło już ponad 1,43 miliona uchodźców z Ukrainy.

Źródło: https://300gospodarka.pl/news/uchodzcy-z-ukrainy-w-polsce-liczba